Παρακάτω θα ήθελα να παραθέσω κάποιες οδηγίες για το πώς θα πρέπει να λειτουργεί κανείς σε περίπτωση που βρει ένα τραυματισμένο άγριο ζώο ή πτηνό.

Δυστυχώς κατά καιρούς έχω δει πολλά άσχημα περιστατικά κακομεταχείρισης. Ζώα που πολλές φορές επιβαρύνονται εξαιτίας του λάθος τρόπου χειρισμού τους και των κακών συνθηκών κράτησης τους μέχρι να σταλούν σε κάποιο Κέντρο περίθαλψης, αλλά και από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ταξιδεύουν από τα διάφορα μέρη της Ελλάδας. Να πω εδώ ότι είμαι εθελόντρια σε τέτοιο Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων.

Έχω δει λοιπόν, πολλά ζώα να στέλνονται για περίθαλψη όταν πλέον είναι πολύ αργά για να μπορεί να επέμβει κανείς. Κι αυτό συμβαίνει γιατί πολύς κόσμος πιστεύει ότι ξέρει πώς να τα φροντίσει, ενώ η πραγματικότητα φυσικά τον διαψεύδει. Κι όταν διαπιστώσει ότι το ζώο δεν γίνεται καλά....από μόνο του ή όταν αντιληφθεί ότι χειροτερεύει, τότε ζητάει επειγόντως βοήθεια και απαιτεί να κάνουν οι άλλοι καλά το άμοιρο πλάσμα που εκείνος κατάστρεψε.

Αν φοβάστε ή δεν μπορείτε να το χειριστείτε ή να το συγκρατήσετε, τυλίξτε το με ένα χοντρό ύφασμα ή πετσέτα, ώστε να παραμείνετε ασφαλής από τα νύχια ή τα δόντια του. Συνήθως όταν είναι εξαντλημένα δεν αντιστέκονται ούτε επιτίθενται, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να είμαστε προσεχτικοί!

Το βασικότερο όλων όταν βρει κάποιος ένα άγριο ζώο είναι να μην το κρατήσει περισσότερο από μια-δυο μέρες στην κατοχή του και αυτό, μόνον αν είναι απολύτως απαραίτητο, μέχρι δηλαδή να βρει κάποιον να συνεννοηθεί για να το στείλει. Αν είναι πτηνό καλό είναι να προσπαθήσει να του στάξει στο στόμα(στο πίσω μέρος της σχισμής του ράμφους του) αρκετή ποσότητα νερού με ηλεκτρολύτες -με εξαίρεση τα μωρά, θα εξηγήσω παρακάτω-με μεγάλη προσοχή όμως, ώστε να μην το βρέξει στο υπόλοιπο σώμα και του προκαλέσει υποθερμία! Σε ένα κρασοπότηρο διαλύουμε πολύ καλά ένα φακελάκι ALMORA με νερό κι από αυτό το μείγμα δίνουμε στο πουλί να πιει σιγά-σιγά 1-2ml περίπου για αρχή και επαναλαμβάνουμε ανά δύο ώρες για όσο χρειαστεί έως ότου δούμε σχετική βελτίωση. Η ποσότητα που αναφέρω είναι ενδεικτική και αφορά ένα πουλί σε μέγεθος περιστεριού. Το νερό με καταλύτες δεν είναι φάρμακο, βοηθάει όμως τα πουλιά να αποβάλουν το στρες που σίγουρα έχουν και τους δίνει αρκετή ενέργεια η οποία είναι απαραίτητη για να ανακάμψουν. Ο καλύτερος τρόπος να το κάνετε αυτό είναι με μια σύριγγα χωρίς τη βελόνα φυσικά, η οποία αν δεν υπάρχει μπορεί να αντικατασταθεί από ένα κουταλάκι του γλυκού με το οποίο δίνετε μικρές ποσότητες(στάζετε σταγόνες) στη σχισμή του ράμφους του. Αν πρόκειται για ζώο δίνετε με τον ίδιο τρόπο λίγο νερό στο στόμα. Αν παρ' όλα αυτά αρνείται πεισματικά να δεχθεί νερό ή το βγάζει σημαίνει ή ότι έχει πολύ στρες και άρα πρέπει πρώτα να ηρεμήσει ή ότι για κάποιον λόγο δεν μπορεί να καταπιεί. Επιπλέον, αν έχει συνεχώς κλειστά τα μάτια του και δεν αντιδράει καθόλου ή έχει πολύ άσχημα τραύματα, δεν το πιέζετε να πιεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις πηγαίνετε κατευθείαν στο επόμενο βήμα, τοποθετείτε δηλαδή σε χαρτόκουτο και οπωσδήποτε επικοινωνείτε με κάποιο κέντρο περίθαλψης και φροντίζετε ώστε να περιγράψετε με σαφήνεια όσα παρατηρήσατε μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Αν τώρα, το πουλί το οποίο βρήκατε είναι νεοσσός ή το ζώο πολύ μικρό σε ηλικία, θα πρέπει οπωσδήποτε να λάβει την κατάλληλη τροφή και όχι νερό με καταλύτες γιατί δεν θα του προσφέρει τίποτα. Πρέπει λοιπόν να επικοινωνήσετε με κάποιο κέντρο περίθαλψης, για να σας δώσουν ειδικές οδηγίες που αφορούν στα νεαρά ζώα.

Το δεύτερο σημαντικό βήμα είναι να το βάλετε σε ένα χαρτόκουτο. Αν πρόκειται για πουλί να μπορεί να σταθεί όρθιο μέσα σε αυτό, αν χρειαστεί. Πρέπει δηλαδή το κουτί να είναι αρκετά μεγάλο και να το χωράει     άνετα. Στη βάση πρέπει να έχετε στρώσει μερικά φύλλα εφημερίδας ολόκληρα και από πάνω μερικά κομμένα σε λωρίδες πλάτους 2 εκατοστών περίπου οι οποίες να είναι αρκετές ώστε να δημιουργηθεί ένα μικρό στρώμα στο όποιο να μπορεί το πουλί ή το ζώο να κάτσει άνετα. Αυτό τα βοηθάει στην περίπτωση που είναι τραυματισμένα σε κάποιο πόδι ή φτερό και δεν μπορούν να ισορροπήσουν, ώστε να μπορούν να κάτσουν χωρίς να πιέζονται. Το κουτί πρέπει να μπει σε κάποιο δωμάτιο χωρίς ρεύματα, να είναι κλειστό στο πάνω μέρος και ασφαλισμένο, έτσι ώστε σε περίπτωση που το πουλί ή το ζώο συνέλθει να μην μπορεί να το ανοίξει. Δεν το ενοχλούμε περισσότερο από όσο χρειάζεται για να μην του προκαλέσουμε περισσότερο στρες. Επίσης θα πρέπει να ανοίξουμε μικρές τρύπες, να μην χωράει να βγει από αυτές, αλλά να μπορεί να παίρνει αέρα. Επειδή έχουν υπάρξει αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες το πουλί ή το ζώο απέκτησε επιπλέον τραύματα ή χειροτέρευσε τα ήδη υπάρχοντα από τις αλλεπάλληλες προσκρούσεις στα κάγκελα του κλουβιού στο οποίο κρατούνταν, είναι συχνά σωτήριο το να κρατηθεί σε χαρτόκουτο ή ειδικό κουτί μεταφοράς και όχι οπουδήποτε αλλού. Μπορείτε να προμηθευτείτε χαρτόκουτα εύκολα από κάποιο κατάστημα που δεν τα χρειάζεται πλέον ή από κάδο ανακύκλωσης. Ακόμα, επειδή σε αυτό το κουτί θα ταξιδέψει, είναι σημαντικό να τηρηθούν όλα τα παραπάνω για την ασφάλεια του ζώου. Το χαρτόκουτο είναι ο πιο ασφαλής τρόπος μεταφοράς για δύο λόγους:

α)δεν μπορεί να τραυματιστεί χτυπώντας στα τοιχώματα και

β)δεν βλέπει έξω και με αυτόν τον τρόπο παραμένει ήρεμο.

Αυτές είναι οι δύο βασικές κινήσεις που κάνουμε για να βοηθήσουμε ένα άγριο πουλί ή ζώο σε ανάγκη.

Το επόμενο βασικό βήμα είναι να πιάσουμε το στέρνο του με το χέρι μας, πάντα με προσοχή, για να δούμε αν είναι ζεστό ή όχι. Σε περίπτωση που έχει υποθερμία ΔΕΝ πρέπει να το εκθέσουμε απότομα σε μεγάλη ζέστη. Μία ζεστή θερμοφόρα καλυμμένη με ύφασμα για να μην το κάψει, ίσως μπορεί να βοηθήσει, έως ότου πάρουμε τηλέφωνο στο κέντρο περίθαλψης για να μας δώσουν οδηγίες.

Προσοχή, επειδή πολλές φορές έχω μιλήσει με ανθρώπους που ισχυρίζονταν ότι αυτό που βρήκαν ήταν γεράκι και τελικά ήταν χελιδόνι ή έλεγαν ότι βρήκαν αετό που τελικά ήταν κουκουβάγια(!) πρέπει να είστε προσεχτικοί όταν περιγράφετε το πουλί ή το ζώο που βρήκατε, για να σας δώσουν σωστές οδηγίες. Οι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει κάποιος να κρατήσει ένα πουλί ή ζώο περισσότερο από όσο χρειάζεται είναι πολλοί. Πριν όμως τους αναφέρω να πω το εξής, δεν είναι υποχρεωμένος ο καθένας να γνωρίζει πώς πρέπει να χειριστεί ένα άγριο ζώο, πόσο μάλιστα όταν κάποιος ζει σε πόλη όπου δεν έρχεται συχνά σε επαφή με άγρια ζώα! Από την άλλη πλευρά όμως, πρέπει αν θέλει να βοηθήσει, να κάνει ότι καλύτερο μπορεί για αυτό το πλάσμα, διαφορετικά ας το αφήσει στην ησυχία του. Πρέπει ο καθένας να καταλάβει ότι το να βρει και μόνο ένα ζώο σε αφύσικο για αυτό σημείο ή κάποια ώρα της ημέρας που κανονικά δεν θα κυκλοφορούσε(για παράδειγμα αν βρει ένα νυκτόβιο πουλί την ημέρα, ενώ φυσιολογικά είναι δραστήρια από το σούρουπο ως την αυγή), σημαίνει ότι σίγουρα έχει κάποιο πρόβλημα, όσο σημαντικό ή ασήμαντο αυτό μπορεί να είναι. Υπό κανονικές συνθήκες αυτό το πουλί ή ζώο μπορεί καν να μην το έβλεπε, αφού συνήθως κρύβονται από τον άνθρωπο. Άρα για να στέκεται στην άκρη του δρόμου ή σε μια συστάδα θάμνων σίγουρα χρειάζεται τη βοήθειά μας.

Οι λόγοι για τους οποίους δεν θα πρέπει να το κρατήσετε, παρά να έρθετε άμεσα σε επαφή με κάποιο κέντρο περίθαλψης και να το στείλετε είναι οι εξής:

Α. Το πουλί μπορεί να έχει κάποιο κάταγμα (σπάσιμο) φτερούγας το οποίο φυσικά δεν μπορεί να διαγνώσει ο καθένας. Αν μείνει μέρες χωρίς φροντίδα ειδικά αν είναι νεαρό, μπορεί το κάταγμα να δέσει στραβά και να μην μπορέσει να ξαναπετάξει. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να γίνει καλά μόνο του ως δια μαγείας! Χρειάζεται την κατάλληλη φροντίδα και από ειδικούς.

Ακόμα χειρότερα αν έχει δεχθεί επίθεση από γάτα ή άλλο ζώο-επειδή συχνά δεν πεθαίνουν από αιμορραγία- και έχει ανοιχτά τραύματα τα οποία μπορεί να μολυνθούν, ενδέχεται να αντέξει κάποιες μέρες χωρίς να λάβει κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και να πεθάνει αργότερα. Κατά καιρούς έχω ακούσει παράπονα του τύπου: ''μα πώς πέθανε αφού το είχα μια βδομάδα και ήταν εντάξει''. Δυστυχώς δεν ήταν εντάξει και δεν μπορούν πάντα στο εκάστοτε Κέντρο να κάνουν θαύματα, ειδικά όταν το ζώο φτάσει πολύ αργά σε αυτούς. Αν χρειάζεται αντιβίωση ή επείγουσα θεραπεία, ποιος θα την κάνει αν όχι αυτός που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για αυτό το σκοπό; Επιπλέον όταν βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης είναι συχνά πολύ στρεσαρισμένα. Γι' αυτό απαιτείται κατάλληλος χειρισμός και φροντίδα από ανθρώπους εξειδικευμένους. Ειδικά αν κάποιος επιχειρήσει να κάνει κάποια επέμβαση ή ότι άλλο χρειάζεται, χωρίς πρώτα να έχει ηρεμήσει το πουλί, μπορεί να το χάσει μόνο και μόνο από το στρες!!

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε ένα άγριο ζώο που πιθανόν να έχει εσωτερική αιμορραγία ή κάποιο τραύμα που να χρειάζεται άμεση φροντίδα και δεν την λάβει.

Β. Θα χρειαστεί οπωσδήποτε τροφή, γιατί μπορεί να έχει μέρες να φάει ή να είναι στην ανάπτυξη όπου εκεί ειδικά χρειάζεται πολλά γεύματα την ημέρα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι οι γονείς φροντίζουν ασταμάτητα τα νεαρά πουλιά και συνεχώς πηγαινοέρχονται εναλλάξ για να μπορούν να τα ταΐσουν. Αντίστοιχα, τα μικρά θηλαστικά οι μητέρες σπανίως τα αφήνουν μόνα για πολλές ώρες, ώστε να μπορούν να τα κρατούν ζεστά και να τα ταΐζουν συνεχώς.

Όμως απαιτείται η κατάλληλη τροφή ανάλογα με την κατάσταση της υγείας του ζώου ή την ηλικία του. Σε περίπτωση που είναι αδύναμο ή νεαρό, είτε πολύ μικρό σε μέγεθος ή αρπακτικό και δεν μπορείτε να το χειριστείτε μην πετάξετε στο κουτί σπόρους ή ψωμί ή οτιδήποτε άλλο, ΔΕΝ θα φάει μόνο του. Μπορεί να το ανακατέψει και να σας δώσει την εντύπωση ότι έφαγε αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν θα το έχει κάνει. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να μιλήσετε με κάποιον που θα σας δώσει σωστές οδηγίες χειρισμού. Και σε καμία περίπτωση μην του βάλετε μπολάκι με νερό, αν δεν είστε σίγουροι ότι δεν θα το χύσει ή δεν θα βραχεί, με κίνδυνο να πάθει υποθερμία.

Συχνά ο κόσμος πιστεύει ότι μπορούν να φάνε το οτιδήποτε. Αυτό δεν ισχύει. Έχω βρει κατά καιρούς μέσα στα κουτιά που ταξιδεύουν, ότι μπορεί να φανταστεί κανείς. Σκεφτείτε ότι ένα πουλί ή ζώο σε ανάγκη και με αδύναμο οργανισμό δεν μπορεί να φάει τα περισσεύματα που μπορεί να έχουμε στο σπίτι μας. Χρειάζονται την κατάλληλη τροφή που θα τα βοηθήσει να συνέλθουν. Επί πλέον κάποιες τροφές μπορεί να είναι επικίνδυνες ή απλά να μην έχουν να τους προσφέρουν απολύτως τίποτα. Παραδείγματος χάριν, το γάλα δεν είναι κατάλληλη τροφή για τους σκαντζόχοιρους ή τα πουλιά γιατί δεν μπορούν να αφομοιώσουν τη λακτόζη που περιέχει. Μπορεί να τους προκαλέσει διάρροιες, ακόμη και το θάνατο. Δεν ενδείκνυνται όλα τα λαχανικά που έχουμε σπίτι μας για όλα τα φυτοφάγα. Η ντομάτα, το μαρούλι, το λάχανο δεν είναι κατάλληλες τροφές για τις χελώνες ξηράς. Και τέλος δεν πρέπει να δίνουμε στα αρπακτικά πουλιά τυποποιημένες μορφές κρέατος, όπως ζαμπόν, μπέικον ή μαγειρευτά(!).Μπορεί να τους προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες. Αν δεν είστε σε θέση να τα βοηθήσετε, αφήστε αυτούς που μπορούν να το κάνουν. Σε αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες κράτησε κάποιος για παράδειγμα ένα πουλί, με σκοπό να το φροντίσει μόνος του, πιστεύοντας ότι διαθέτει τις κατάλληλες γνώσεις, το πουλί κατέληξε με προβλήματα στη όραση, κακή ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος ή του φτερώματος. Και αυτά δυστυχώς είναι τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της λάθος διατροφής. Στο αντίθετο άκρο υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιος κράτησε κάποιο ζώο ή πουλί νηστικό για μέρες ολόκληρες, ακριβώς επειδή δεν ήξερε ή φοβόταν να το ταΐσει.....με αποτέλεσμα εμείς να έχουμε λίγα περιθώρια να το βοηθήσουμε, κι αυτό βεβαίως τελικά να καταλήξει.

Γι' αυτό, άλλη μια φορά θα πω πάρτε τηλέφωνο άμεσα σε κάποιο Κέντρο (ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ. Μεσσηνία : 69856220111, ANIMA: 6972664675, ΑΛΚΥΟΝΗ, ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ: 6979914852) και στείλτε το πουλί ή το ζώο το γρηγορότερο.

Γ. Μπορεί να έχει πάθει δηλητηρίαση ή να είναι άρρωστο. Οπότε χρειάζεται άμεσα φαρμακευτική αγωγή. Επιπλέον δεν είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος τα συμπτώματα αν δεν έχει σχετική εμπειρία. Πολλές φορές ο κόσμος λόγω απειρίας δεν αντιλαμβάνεται σωστά αυτό που βλέπει .Έχει τύχει να μου περιγράφουν από τηλεφώνου πράγματα τελείως διαφορετικά από αυτά που βλέπω να ισχύουν όταν πια παραλαμβάνω το πουλί ή το ζώο!!!

Δ. Δεν είναι κατάλληλα όλα τα φάρμακα για όλους τους οργανισμούς. Μία αντιβίωση κατάλληλη για το σκύλο μας, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα σε κάποιο πουλί ή άγριο ζώο. Μην δίνετε μόνοι σας φάρμακα, για κανένα λόγο. Για παράδειγμα το BETADINE δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με ανοιχτά τραύματα, ειδικά στο κεφάλι, διότι προκαλεί βλάβες στους ιστούς που είναι εκτεθειμένοι. Αν παρ' όλα αυτά πρέπει να καθαρίσετε μια πληγή κάντε το με OCTENISEPT και ξεπλύνετε αμέσως με Φυσιολογικό Ορό. Μην χρησιμοποιήσετε άλλου είδους φάρμακα. Επικοινωνήστε αμέσως για οδηγίες. Ακόμα όμως και το τελευταίο δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις περιπτώσεις .Για παράδειγμα αν είναι πολύ βαθύ το τραύμα ή βρίσκεται στο κεφάλι ή αν πρόκειται για χελώνα ξηράς, στην οποία έχει σπάσει το καβούκι και που ΔΕΝ πρέπει να βραχεί για κανένα λόγο κ.τ.λ.

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις χρειάζεται όσο το δυνατόν πιο ήπια μεταχείριση και μόνον η απολύτως απαραίτητη επαφή, γιατί έχουμε να κάνουμε με άγρια ζώα. Η στενή επαφή με τον άνθρωπο από μόνη της αρκεί για να δημιουργήσει προβλήματα. Είναι μια κατάσταση τελείως αφύσικη και πολύ αγχωτική για εκείνα ικανή να τα οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.

Συμπερασματικά λοιπόν, ΔΕΝ αρκεί να προσπαθούμε να βοηθήσουμε από μόνοι μας. Πολλές φορές το καλύτερο είναι να παραδώσουμε το ζώο σε κάποιον που μπορεί πραγματικά να το κάνει.

Δεν πρόκειται να σας πουν τα ίδια πώς αισθάνονται και πού πονάνε. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει μόνον κάποιος που έχει εμπειρία σε ανάλογα περιστατικά. Μην βγάζετε μόνοι σας συμπεράσματα για την κατάσταση του ζώου ή του πτηνού γιατί μπορεί να είναι λάθος.

Να ξέρετε ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες δεν ισχύουν καν τα όσα προανέφερα και που χρειάζονται ειδικό χειρισμό!

Σημαντικό, τέλος, είναι σε όλες τις περιπτώσεις να τηρούνται επιμελώς οι βασικοί κανόνες υγιεινής. Δηλαδή να πλένουμε καλά τα χέρια μας πριν και αφού χειριστούμε το ζώο και να απολυμάνουμε αν χρειαστεί τις επιφάνειες όπου ακούμπησε. Επίσης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να φέρνουμε σε επαφή ένα άγριο ζώο με τα οικόσιτα που διατηρούμε. Για την υγιεινή και την ασφάλεια και των δύο.