Σε χώρο αναψυχής και κατά την διάρκεια προσκοπικής δρασης (της 1ης ομάδας Π. Πυργου), στον Ν. Ηλείας ένα ωραίο απόγευμα άρχισαν να βγαίνουν από την βάση πλακοστρωμένης βεράντας μικρά φιδάκια!
Το επιτελείο της δράσης είναι σε μεγάλο ποσοστό μέλη της ΠΟΔΑΖ και το είδος αναγνωρίστηκε άμεσα.
Σκοπός μας ήταν να μην προκληθεί πανικός στα παιδιά και να μην βλάψουμε τα μωρά αγιόφιδα.
Από τις 6.30 έως τις 9.30 μ.μ. εμφανίστηκαν περίπου 20 μικρά... Ένας κάδος, ένα φτυάρι και ένα φαράσι ήταν τα εργαλεία μας.
Τα μεταφέραμε σε δόσεις έξω από τον χώρο, σε απόσταση 100-200 μέτρων, κοντά σε βραχώδη σημεία
~όχι μακρυά από εκεί που γεννήθηκαν~
Χριστίνα Νάνου
Πληροφορίες
To κοινό όνομα του αγιόφιδου (Telescopus fallax) μάλλον ξενίζει τον κόσμο αφού συνδυάζει δύο τελείως κατά την πλειονότητα των ανθρώπων αντιφατικές έννοιες: το άγιο και ένα φίδι.
Το συγκεκριμένο φίδι απολαμβάνει μιας ιδιαίτερης αποδοχής που όμως περιορίζεται σε μια μικρή περιοχή της χώρας μας και για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα στην περιοχή Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς, στην εκκλησία της Παναγίας της Λαγκουβάρας «εμφανίζονται» άτομα του αγιόφιδου μεταξύ 6-16 Αυγούστου, γεγονός που τα κάνει δημοφιλή στους πιστούς και επισκέπτες της περιοχής.Επιπλέον, σκουρόχρωμα σχήματα στο κεφάλι του φιδιού μπορεί να θεωρηθεί ότι σχηματίζουν έναν σταυρό, επικυρώνοντας της ιδιαιτερότητά τους για τη συγκεκριμένη εκκλησία. Κατά τα άλλα, το λατινικό πρώτο συνθετικό του επιστημονικού ονόματος (telescopus: αυτός που κοιτά μακριά) περιγράφει το χαρακτηριστικό του αγιόφιδου να ανασηκώνει το σώμα του ώστε να μπορεί να παρατηρήσει μια περιοχή. Το δεύτερο συνθετικό (fallax: πανούργος) σχετίζεται με την ύπαρξη δηλητηρίου στα πίσω δόντια του αγιόφιδου και στην πλάγια κίνησή του προκειμένου να δαγκώσει το θύμα του.Το αγιόφιδο ανήκει στην οικογένεια Colubridae που περιλαμβάνει τα κοινά φίδια (εκτός τις οχιές, το τυφλόφιδο και το ερημόφιδο), δηλαδή τα τυπικά φίδια με το μακρύ και λεπτό σώμα. Εξαπλώνεται στην νοτιοανατολική Ευρώπη και σε όλη σχεδόν την Ελλάδα και απαντάται σε περιοχές με πετρώσεις και βραχώδες υπόστρωμα, σε μακία και φρύγανα, καλλιέργειες ακόμα και σε κήπους, τοίχους και ερείπια σε κατοικημένες περιοχές.Είναι ένα μεσαίου μεγέθους φίδι με μήκος σώματος να φτάνει τα 130 εκατοστά. Το κεφάλι είναι πιεσμένο, με μικρά μάτια και χαρακτηριστικές κάθετες κόρες που χαρακτηρίζουν τα είδη οχιάς, και του δίνουν το κοινό αγγλικό όνομα: γατόφιδο.Το κύριο χρώμα του σώματός του είναι μπεζ/γκρι/καστανό με σκούρες καστανές κηλίδες στη ράχη και μικρότερες στα πλευρά, με το κεφάλι να εμφανίζει σκουρόχρωμες ταινίες που μοιάζουν με σταυρό. Το αγιόφιδο δραστηριοποιείται την ημέρα αλλά κατά τους ζεστούς μήνες είναι ενεργό μέχρι αργά το απόγευμα ή ακόμα και τη νύχτα. Είναι κυρίως εδαφόβιο φίδι αλλά έχει και αναρριχητικές ικανότητες. Η διατροφή του βασίζεται στις σαύρες, όμως καταναλώνονται και πουλιά και μικρά θηλαστικά.Έχει δηλητήριο με το οποίο σκοτώνει την τροφή του, αλλά το πολύ μικρό στόμα του και η ύπαρξη δηλητηριωδών δοντιών στο πίσω μέρος του στόματος το καθιστούν εντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο, ενώ ο «πράος» χαρακτήρας του επιτρέπει να μπορεί να «ενσωματωθεί» στη θρησκευτική παράδοση της χώρας μας.Η προστασία του αγιόφιδου σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι «επαρκής» καθώς περιλαμβάνεται στους καταλόγους συμβάσεων και νόμων. Οι άμεσες απειλές στο σπιτόφιδο είναι γενικά οι ίδιες για κάθε είδος φιδιού και γενικότερα ερπετού είναι η συνεχής και εντατική άμεση θανάτωση από τον άνθρωπο και οι ακούσιες ή εκούσιες «απώλειες» στο οδικό δίκτυο. Οι έμμεσες πιέσεις που δέχεται το αγιόφιδο όπως και κάθε άλλος εκπρόσωπος της άγριας πανίδας σχετίζονται με τη συρρίκνωση, υποβάθμιση και κατακερματισμό των οικοτόπων που διαβιεί και τη συνεχή απώλεια της φυσικότητας του περιβάλλοντος.Οι θερμοί καλοκαιρινοί μήνες αποτελούν εποχή έντονης δραστηριότητας για το αγιόφιδο. Η δραστηριοποίησή του και κατά τις νυχτερινές ώρες του προσδίδει έναν κρυπτικό χαρακτήρα, ελαττώνοντας τη συχνή εποχική επαφή με τον άνθρωπο εξαιτίας της αύξηση της καλοκαιρινής τουριστικής κίνησης αλλά και έντονης κινητικότητας των κατοίκων της προστατευόμενης περιοχής του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού.Η «παρουσία» του φιδιού σε μια κορυφαία θρησκευτική στιγμή της χώρας στην Κεφαλονιά αποκαλύπτει τη μηδενική απειλή για τον άνθρωπο, γεγονός που οφείλουμε να το λάβουμε υπόψη σε μια ενδεχόμενη συνάντησή μας με το αγιόφιδο. Και αν αυτό δεν επαρκεί για τους πολέμιους των φιδιών γενικότερα, το γεγονός ότι στο κεφάλι του αγιόφιδου υπάρχουν σημάδια που σχηματίζουν σταυρό ίσως τελικά αποτελέσει ισχυρότερο κίνητρο για να μην το θανατώνουμε.
