Ακόμη ένα περιστατικό διάσωσης άγριων ζώων είχαν αυτές τις μέρες διασώστες της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής (Π.Ο.Δ.Α.Ζ.) του5ου Συστήματος Ναυτοπροσκόπων Μήθυμνας Λέσβου.

Το απόγευμα του Σαββάτου κάτοικος της Καλλονής εντόπισε στην περιοχή Καρδαμιά, σε αυλή, έναν πελαργό με τραύμα στη δεξιά φτερούγα μη μπορώντας να πετάξει. Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία, διασώστες της Π.Ο.Δ.Α.Ζ. έσπευσαν στο σημείο, παρέλαβαν το άτυχο πτηνό και το μετέφεραν με ασφαλή τρόπο στην εστία των προσκόπων στο Μόλυβο, όπου του προσφέρθηκαν οι πρώτες βοήθειες,τροφή, νερό και ασφάλεια.

Την επόμενη ημέρα τοποθετήθηκε σε ειδικό κουτί για αποστολή και παραδόθηκε στο καράβι από Μυτιλήνη για Πειραιά, όπου το παρέλαβαν μέλη του Συλλόγου Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής “ΑΝΙΜΑ” παρέχοντάς του την κατάλληλη ιατρική περίθαλψη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για τον “πελαργό της Πλατείας”, όπως τον φωνάζουν οι κάτοικοι της Καλλονής. Ο συγκεκριμένος πελαργός ήδη από αρχές Μαρτίου έχει επιστρέψει στη φωλιά του στο κέντρο της κωμόπολης μαζί με το ταίρι του, όπως κάθε χρόνο. Το τραύμα του στη φτερούγα προέρχεται από ηλεκτροπληξία και στόχος όλων είναι να επιστρέψει πίσω στη Λέσβο και να ελευθερωθεί υγιέστατο στην ίδια ακριβώς περιοχή.

Διάσωση Πελαργού έχει γίνει και στο παρελθόν στην Λέσβο, από το 2^ο Σύστημα Προσκόπων Μυτιλήνης.

Αξίζει να δώσουμε μερικές χρήσιμες και πρακτικές οδηγίες*για την διάσωση αυτών των θαυμάσιων και πολύ συμβολικών πτηνών. (*προέρχονται από την Πολωνική Οργάνωση για τα Πτηνά)

Οι τραυματισμένοι πελαργοί μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα είναι τα σοβαρά τραυματισμένα πουλιά, τα οποία μπορούν εύκολα να συλληφθούν και το πιο σημαντικό είναι να τους παρασχεθούν γρήγορα οι πρώτες βοήθειες και να μεταφερθούν το συντομότερο δυνατό στο κέντρο αποκατάστασης, όπου θα λάβουν εξειδικευμένη βοήθεια. Η δεύτερη ομάδα είναι τα ελαφρά τραυματισμένα πουλιά, που συνήθως ζουν νομαδικά στα χωράφια και είναι σε θέση να ξεφύγουν από τον άνθρωπο. Η ομάδα αυτή είναι δύσκολη στη σύλληψη, καθώς γενικά τα πτηνά αυτά βρίσκονται σε καλή γενική κατάσταση.

Όταν σχεδιάζετε τη σύλληψη ενός πελαργού, να έχετε κατά νου ότι η βασική αρχή για όλα τα άγρια ζώα, είναι η οργάνωση της δράσης. Αν αποφασίσουμε να τον πιάσουμε, πρέπει να γνωρίζουμε από πριν:

1. ποιος και πώς θα πιάσει το πτηνό,

2. ποιος θα κρατήσει το πτηνό μέχρι τη μεταφορά,

3. πότε θα γίνει η μεταφορά (και το είδος του περιέκτη-κουτιού για τη μεταφορά),

4. ποιος και πότε θα επικοινωνήσει με Κέντρο Διάσωσης και θα παράσχει στο πτηνό πρώτες βοήθειες,

5. τέλος, πού και πως θα μεταφερθεί το πτηνό για περίθαλψη.

Να θυμάστε ότι η ανθρώπινη ασφάλεια είναι πάντα η πιο σημαντική, ακόμη και σε βάρος της παρατεταμένης επιχείρησης διάσωσης, ακόμη καιαν οι πιθανότητες του ζώου μειώνονται με την ώρα. Ποτέ μην διακινδυνεύετε τη ζωή σας, π.χ. σκαρφαλώνοντας σε στύλους ρεύματος με ηλεκτροφόρα καλώδια.

Όταν έχουμε να κάνουμε με πελαργούς, πάνω απ' όλα πρέπει να θυμόμαστε ότι το ράμφος του πελαργού, το οποίο χρησιμοποιούν τα πουλιά για να αιχμαλωτίζουν τα θύματά τους και να αμύνονται κατά των θηρευτών, αποτελεί πραγματική απειλή για τον άνθρωπο. Ως εκ τούτου, κατά τη σύλληψη ενός πελαργού, πιάστε πρώτα το ράμφος του και στη συνέχεια προσπαθήστε να σπρώξετε απαλά το πουλί στο έδαφος. Στη συνέχεια μπορείτε να προσπαθήσετε να ακινητοποιήσετε τα φτερά και τα πόδια ή να τα εξετάσετε. Σε καμία περίπτωση μην σκύψετε πάνω σε πελαργό με απροστάτευτο ράμφος! Όταν πιάνετε το ράμφος, θυμηθείτε να μην φράξετε τα ρουθούνια.

Οι νεαροί πελαργοί σε μια αγχωτική κατάσταση και χωρίς διέξοδο, παίρνουν ξαπλωμένη θέση - την ίδια όπως και στη φωλιά. Αυτό διευκολύνει όλες τις ενέργειες και την ακινητοποίηση - απομένουν μόνο τα φτερά που πρέπει να ακινητοποιηθούν.

Τα ενήλικα πτηνά δεν θα είναι τόσο πρόθυμα να πάρουν τη θέση με τα πόδια λυγισμένα κάτω από το σώμα. Μπορείτε στη συνέχεια, αφού πιάσετε το ράμφος (τα ενήλικα πουλιά είναι ιδιαίτερα γρήγορα και επικίνδυνα), να προσπαθήσετε να ενώσετε τα φτερά και να πιέσετε το πουλί απαλά αλλά σταθερά στο έδαφος.

Φροντίστε να διαθέτετε τον παρακάτω εξοπλισμό για την σωστή σύλληψη πελαργού:

1. Οπτικό εμπόδιο - μπορεί να είναι ένα ύφασμα με κάποιο βάρος (πετσέτα, ελαφριά κουβέρτα, τέντα) που χρησιμοποιείται για να κατευθύνει τον πελαργό στο σημείο όπου μπορεί να πιαστεί με τα χέρια, ή να τοποθετηθεί πάνω του.

2. Δίχτυ (ή πολύ μεγάλη απόχη) - δεν πρέπει να είναι βαριά, διότι το πουλί που μπλέκεται είναι εκτεθειμένο σε τραυματισμούς στα πόδια. Τα πεταχτά δίχτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μικρές αποστάσεις και απαιτούν τη συνεργασία τουλάχιστον 2 ατόμων. Μέτρια αποτελεσματικά στην περίπτωση που τα πουλιά πετούν προς τα πάνω, πιο χρήσιμα για την παγίδευση πτηνών που δεν πετούν.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται βρόχοι που προορίζονται για τη σύλληψη θηλαστικών για τη σύλληψη πελαργών. Επίσης, το λεγόμενο "σαλάγισμα" του πουλιού, δηλαδή η ενόχλησή του μέχρι να χάσει τις δυνάμεις του, δεν είναι κατάλληλη μέθοδος. Εκτός από το γεγονός ότι είναι απάνθρωπη, για το πτηνό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία του.

Ευτυχώς, οι λευκοί πελαργοί δεν είναι πολύ μεγάλα πουλιά και μπορούν εύκολα να χωρέσουν κάτω από το μπράτσο, περιτριγυρισμένοι από ένα σταθερό κράτημα του βραχίονα.  Οι νέοι μπορούν να μετακινηθούν με τα πόδια λυγισμένα κάτω από το σώμα, οι ενήλικες μπορούν να προσπαθήσουν να απομακρυνθούν από αυτή τη θέση, τότε περιβάλλουμε τα φτερά με το χέρι και πιέζουμε στο σώμα. Με το άλλο χέρι ασφαλίζουμε το κεφάλι - πιάνοντας το ράμφος. Μπορείτε επίσης να μεταφέρετε έναν πελαργό με το κεφάλι του στραμμένο προς τα πίσω.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: τα πουλιά ηρεμούν στο σκοτάδι, επομένως μπορείτε να καλύψετε τα μάτια των ιδιαίτερα νευρικών πουλιών - π.χ. βάζοντας μια πετσέτα στο κεφάλι τους - αλλά δεν πρέπει να εμποδίζεται η αναπνοή.

Στην περίπτωση τραυματισμένων πτηνών, πριν από την τοποθέτησή τους στο κουτί μεταφοράς, εάν είναι απαραίτητο και όπου είναι δυνατόν, πρέπει να παρέχεται στο πτηνό βοήθεια για την παροχή πρώτων βοηθειών.  Σε περίπτωση καταγμάτων, τόσο των φτερών όσο και των ποδιών, ιδίως ανοικτών καταγμάτων, η κίνηση πρέπει να περιορίζεται, πράγμα που δεν πρέπει ποτέ να σημαίνει την παραμονή του σε μια θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα, η οποία καθιστά αδύνατη την ευθυγράμμιση των ποδιών ή του λαιμού. Είναι απαράδεκτο να τυλίγεται το πτηνό σφιχτά με ταινία ή σπάγκο.

Στην πράξη, ο καλύτερος τύπος μεταφορέα για τον πελαργό είναι ένα χαρτοκιβώτιο κατάλληλου μεγέθους. Φαίνεται ότι ένας τραυματισμένος πελαργός, ο οποίος έχει αποκτήσει το μέγεθος ενός ενήλικου πτηνού, μπορεί να αντέξει ακόμη και αρκετές ώρες μεταφοράς σε ένα κουτί με τις διαστάσεις: 40 εκ. Χ 70 εκ. Χ 70 εκ.

Οι νεοσσοί μπορούν να μεταφέρονται σε μικρότερα χαρτοκιβώτια, προσαρμοσμένα στο μέγεθός τους. Για μικρές αποστάσεις, είναι αποδεκτή η μεταφορά πελαργών σε σακούλες, π.χ. σακούλες που χρησιμοποιούνται για σιτηρά- πρέπει να ανοίγεται μια τρύπα για το κεφάλι και η άλλη άκρη να στερεώνεται με ένα ισχυρό σπάγκο. Ένα πουλί μπορεί να μεταφερθεί με αυτόν τον τρόπο έως και 3 ώρες. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να προκληθεί προσωρινή ή μόνιμη βλάβη στα πόδια.

Οι πελαργοί δεν πρέπει να μεταφέρονται σε κλουβιά, όπου μπορούν εύκολα να πιαστούν τα πόδια, το κεφάλι ή τα φτερά τους. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μεταφέρονται περισσότεροι από ένας πελαργός σε ένα κουτί μεταφοράς, καθώς αυτό είναι επικίνδυνο ακόμη και για τους νεοσσούς.

Επίσης πρέπει να προσέξουμε πολύ ώστε το κουτί μεταφοράς να έχει:

1. Στέρεη και όχι λεία βάση που εμποδίζει την ολίσθηση: λόγω του γεγονότος ότι οι πελαργοί είναι μακρόποδα πτηνά, κατά τις στροφές και τοφρενάρισμα του οχήματος, χάνουν εύκολα την ισορροπία τους και οι προσπάθειες να σηκωθούν σε μια ολισθηρή επιφάνεια καταλήγουν σχεδόν πάντα σε τραυματισμούς τωναρθρώσεων.

2. Στερεά τοιχώματα και οροφή: αυτό περιορίζει τον αριθμό των ερεθισμάτων που φθάνουν στο πτηνό, το ημίφως έχει καταπραϋντικό αποτέλεσμα,εξαλείφει τον κίνδυνο να πιαστεί και να τραυματιστεί.  Ωστόσο, το κουτί θα πρέπει να διαθέτει εξαερισμό π.χ. τρύπες που έχουν ανοιχτεί στο κουτί.

3. Εάν έχουμε να κάνουμε με κατάγματα του ενός ή και των δύο κάτω άκρων, το κουτί ή το κουτί θα πρέπει να γεμίζει κατά το ήμισυ (μέχρι το1/3 τουλάχιστον) με ένα μαλακό υλικό, π.χ. σανό, χάρτινες μπάλες, μπάλες από φελιζόλ - έτσι ώστε το βάρος του πουλιού να μην επιβαρύνει τα πόδια

Κατά τη μεταφορά:  Οι χνουδωτοί νεοσσοί πρέπει να έχουν θερμική άνεση σε όλη τη διαδρομή, δηλαδή περίπου 30°C, χωρίς ρεύματα. Θερμοκρασίες υψηλότερες από 35ºC μπορεί να οδηγήσουν σε θερμοπληξία και θάνατο. Προκειμένου να αξιολογηθεί η συμπεριφορά και η κατάσταση του νεοσσού, είναι καλύτερο να διατηρείτε επαφή με το κέντρο περίθαλψης (ΑΝΙΜΑ ή ΔΡΑΣΗ για την Άγρια Ζωή).

Κατά τη διάρκεια της οδήγησης, μόνο οι χνουδωτοί νεοσσοί(και αυτό μόνο όταν το ταξίδι διαρκεί περισσότερο από 3-4 ώρες) πρέπει να τρέφονται, και ακόμη και αυτό εξαρτάται από την υγεία τους, διότι μερικές φορές είναι πολύ αδύναμοι για να φάνε και τότε η βοήθειά μας θα περιοριστεί στην εξασφάλιση της θερμικής τους άνεσης. Είναι προτιμότερο να μην ταΐζετε τα πουλιά ακριβώς πριν από τη μεταφορά. Αυτό το είδος αναμασάει εύκολα την τροφή σε στρεσογόνες καταστάσεις, στις οποίες αναμφίβολα περιλαμβάνεται και η μεταφορά.  Δεν συνιστάται να δίνετε στους πελαργούς νερό για να πιούν κατά τη μεταφορά, εκτός εάν είναι τόσο μεγάλη η διάρκεια της μεταφοράς που προβλέπεται να γίνονται διαλείμματα και τα πουλιά απελευθερώνονται από τα δοχεία και η κατάστασή τους τους επιτρέπει να πίνουν μόνα τους. Η σωστή συνεργασία με ένα Κέντρο Περίθαλψης θα σας δώσει και πιο ακριβείς , για την περίσταση, οδηγίες!

επιμέλεια κειμένου: Θεόδωρος Μπένος-Πάλμερ